Itinerario para Parochos de indios: en que se tratan las materias mas particulares tocantes ellos para su buena administracion
Lib. J/. De los priv. Trat. 1 J. Secc. 11. 3 Yno foto eflá obligado a refiituir los di– neros, que íiendo j uffamence debidos , no los mandó pagar , fino el daño emergente , que de cffofe figui6, como el priacipal deu– dor que los debía. Pongo por exemplo : Debe el vifitado diez patacones a un Indio pobre , que íi los tuviera, pagára fu tributo, y para elfo los pide ante un Vifitador; y l)Or que no los mandó pagar , faltó con el tributo debido a fu Cazique, de donde fe ftguió prenderle , o tenerle con prifiones , la$ defdichas de una carcel , el tiempo que dexó de labrar fus Chacaras, o trabajar pa– ta ganar fu jornal ; defpues , por íalir de 1a carcel vendió una ayunta de bueyes que te– nia,o una mula,o mantas,el tercio menos de lo que valia. Todos eílos daños ellá obliga– do i fatisfacer el caufador principal,porque no pagando,fue caufa de ellos,y configuicm– temente eíl:á obligado el Vilitador a facisfa– cer los que pud.iendocomo juez hazerlos re– ftituir,no lo hizo por cohecho,o por amiftad: -oygan a Diana 5. part. traéf. 14. refolut• .9f, que citando a Hurtado de Mend , dize : Se– -cundo infert (Hurtado) M.agiftratu1, & Pr/JJ~ 1ato1 in taJi ca[u teneri ad reftiwtionem,tam flipendii iJ/i partí numeris refpondentir,quam. damnis indeJequuti, quia ipfl fuerunt mora– liter caufa illius damni , & quemadmodum , qui injufte retinet meas pecunia.r , tenetur de damno emergente ex ea retentione. 4 El Vifitador, que por cohecho, o por ali– cion, dexa 'de .calligar pecados, efcandalos, o defeétos en la adminiíl:racion de los Sa– .cramentos , o poco cuidado en la Doétrina Chriftiana, peca graviffimameme, y todos los pecados que fomentó con diíimularlos, -van Cobre fu concienda : y affi par~ falir de t:fio, debe dar medio para que fe rémedien, porque mientras no los ataja pudiendo , van por fu cuenta: ~¡ r:aufam damni dat , five pofitive opeyando, five non obfiften,Jo. . S Y aunque fe aya acabado la vi/ita, eftá fiempre con obligacion de intentar los me– dios poffibles para que fe atajen los peca– dos, culpas,y defetl:os, que fe van obrando, t>or no averlo remctdiado en tiempo > po,.. que todos fueron voluntarios in caufa, y fo le imputan a él, mientras no retrata effa voluntad , no folo con el cora~on , que fe– rá ineficaz retra8:acion , {i pudiendo no lo remedia con obras. Tambien eílará obligado á reftituir .\ los 6 Indios el efüpendio, y falario que pagan a los Curas , fi eftos no les adminiftran los Sa– cramentos, v el Vilitador no lo remedia. Pongo por exemplo : Tiene un Cura por annexo de fu Beneficio un Pueblo , que ellá muy apartado, donde ni adminiftra Sacra~ memos , ni enfeña la Dofüina Chrilliana, y cada año em;¡a una , o dos vez.es a bauti– zar , cafar , y cobrar los derechos de los en– tierros , que hizo el Sacriftan, y el efü– pendio, y falario que le toca. En eftos ca– fps vea el Vifitador íi en aquel annexo pue. de aver congruo fuftenco para otro Cura¡ y 1i lo ay, procure poner Sacerdote que ha– ga oficio de Doétrinero , y etfos Indios ren– gan quien los enfefie , y encamine; y {i fue- re tan tenue,que no puede fuftentar otro Cu– ra, dé ~vifo a las Audiencias Reales, y a loi Corregidores para que los reduzgan a que falgan de los montes , y vivan en Pueblos fundados políticamente, pues tanto lo en– carga fu Mageftad por fus RealesCedulas,y tanto importa efta diligencia, que íiA ella , o fin la affiftencia ordinaria de los Curas,es cafi impoffible, que .dexada la naturalrufü– cidad,idolatrias, y errores, Cean verdaderos Chrifiianos : y como cofa tan importante, encarga Cu Mageftad por defcargo de fü conciencia a fus Miniftros , que los reduz~ gan a vivir congregados en fus Pueblos , y que no les permitan que habiten en losmon– tes, y cuebas,como fieras : y lo mif mo man– da el Concilio Provincial 11. de Lima,aéLc.• capit. •· El Mexicano lib. 61. dt impedi. · mentispropYi/$ falutis. Y ·el Concilio Provin-· cial de la Isla Ef paú ola , que fo celebr6 el año de mil y feifc1entos y veinte y dos,fien– do Ar~obifpo el Iluftriffupo , y Reverendif. fimo Señor Maeftro Don Fray Pedro de Oviedo con los demás Obifpos Conci– liare$ ·, c:on el mandato, dió una razon muy Mmmm como
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy Mzc3MTg=